Vrienden uit Wezembeek-Oppem maken samen wijn

We starten het gesprek met Roger Jonckheere, hij is een gepensioneerde kapper. Mensen die al een tijdje in onze gemeente wonen zullen zich zijn dameskapsalon, dat in de Jozef De Keyzerlaan gevestigd was, nog herinneren. Het was een kapsalon met extra service. Zo zorgde Roger er bijvoorbeeld voor dat zijn oudere klanten die minder mobiel waren, opgehaald werden en nadien met een fris kapsel terug naar huis werden gebracht.

Wijnliefhebber in hart en ziel

‘Ik ben al heel lang een wijnliefhebber’, steekt hij van wal. ‘We gingen altijd naar een wijnstreek op vakantie in Frankrijk, in Italië en in de Elzas in Duitsland. Mijn interesse ging verder dan het degusteren van wijnen. Ik vond het productieproces boeiend en iedere wijnboer heeft daarin zijn eigenheid. De witte wijn van de Loire en de rode uit de streek van Bourgondië zijn mijn lievelingswijnen. Het zijn voor mij vaste waarden. Nu komen de wijnen in onze warenhuizen van zowat overal. Zo vind je in de winkel onwaarschijnlijk goedkope wijn uit Chili of Zuid-Afrika. Maar ik stel me toch vragen bij de kwaliteit daarvan, want kwaliteit heeft een prijs, zo eenvoudig is dat. Ook bij labels zoals dat van biowijn stel ik me vragen. Zo zag ik onlangs een documentaire over een Franse wijnboer die alles puur natuur deed en aan wie het label geweigerd werd, terwijl enkele kilometers verderop de wijnboer die volop onkruidverdelgers gebruikte wel een biolabel kreeg. Veel vertrouwen heb ik daar dus niet in. Zelf wijn maken was altijd al een droom, maar zolang ik het kapsalon met vier personeelsleden draaiend moest houden, had ik daar echt geen tijd voor. De weinige vrije tijd die ik had, spendeerde ik aan toneelspelen bij de Lustige Ambachtslieden en aan schilderen. In 1999 ging ik met pensioen en toen ontmoette ik Pierre Bulens, die in Steenokkerzeel een kleine wijngaard had van de wijndruiven pinot blanc en de maréchal Foch. Dat was de start van een nieuw verhaal.’

Zelf wijn maken

‘Een wijngaard onderhouden en wijn maken doe je niet in je eentje’, zegt Roger Jonckheere. ‘Dus gingen we met een groep van zes vrienden aan de slag. In de wijngaard van Bulens groeiden ook andere fruitbomen en er was ook een moestuin. Die variatie is van belang, want zo trek je meer bestuivers aan. Het zijn niet alleen de bijen die voor bestuiving zorgen, ook andere insecten nemen dat werk op zich. Wijnstokken moet je goed onderhouden want slechte weersomstandigheden of ziektes kunnen veel schade veroorzaken. In het jaar 2021 hebben we veel tegenslag gehad: veel schade, en meeldauw die de druiven deed rotten. Je moet het rijpingsproces van de druiven goed opvolgen. In augustus plukken we de onderste bladeren weg zodat de druiven goed kunnen rijpen om ze dan eind september te kunnen oogsten.’ Roger Buekenhout en Josiane Kempeneers schuiven iets later aan de gesprekstafel aan. Ook zij zijn geen onbekenden in Wezembeek-Oppem, ze hielden samen van 1973 tot 2009 hun slagerij in de Hernalsteenstraat open. ‘Na controle van de druiven en het wassen, was het Rogers taak om de druiven te kneuzen’, gaat Roger Jonckheere verder. ‘Dat deed ik blootvoets in een kuip’, lacht Roger Buekenhout. ‘Ach nee,’ lacht ook Josiane, ‘je droeg altijd laarzen. Vroeger gebeurde dat op blote voeten, naar het schijnt mochten de kneuzers hun voeten veertien dagen vooraf niet meer wassen.’

‘Na het kneuzen volgen de andere stappen: de maceratie, de alcoholische gisting, het aftappen en persen, de malolactische gisting, het overhevelen en filteren en ten slotte het bottelen van de wijn’, somt Roger Jonckheere op. ‘We doen alles puur natuur’, voegt Roger Buekenhout toe. ‘We voegen nooit chemische producten toe. Want als je de natuur zijn gang laat gaan, resulteert dat in gezonde wijn.’ ‘Net zoals we in de slagerij werkten; al onze charcuterie werd ambachtelijk gemaakt. Bij het koken van de hesp verloren we in gewicht, terwijl ze in de industrie van alles toevoegen om gewicht te winnen. Respect voor de natuur, dat proef je.’

De zes

‘Nadat de wijn enkele maanden gerust heeft, volgt de belangrijkste stap: de wijn opdrinken samen met vrienden bij een gezellig etentje’, lacht Roger Jonckheere. ‘Want de wijn verkopen, dat doen we niet.’ ‘Het gaat er bij ons om, om samen een plezierige tijd door te brengen’, knikt Josiane. ‘De vriendschap is ons heel genegen’, beaamt ook Roger Buekenhout. ‘Sinds we samen wijn maken, gaan we ook samen op reis om nog meer over wijn maken te ontdekken.’ ‘Ja, want goede wijn maken is een leerproces. Wij kregen ontzettend goede raad van de Duisburgse wijngilde De Trochel. Iedereen die eraan denkt om wijn te maken raad ik aan om bij hen aan te kloppen. Hun voorzitter Eric Maekelberg is de beste leraar in het ambachtelijk wijn maken, zonder zijn advies hadden we het niet gekund’, sluit Roger Jonckheere af.

Tekst: Karla Stoefs
Foto: © Tine De Wilde
Uit: uitgekamd december 2023/januari 2024