Gemeenschapskrant vzw 'de Rand'
Kerkhoven op het grondgebied van Wezembeek-Oppem
06/12/24
In het vorige nummer van uitgekamd bespraken we het kerkhof van Wezembeek-Oppem en vermeldden we dat de gemeente vier begraafplaatsen telt. Nu richten we onze aandacht op de andere drie: de begraafplaats van Sint-Lambrechts-Woluwe, het kerkhof van Etterbeek en de overgebleven graven rond de Sint-Pieterskerk.
De drie andere rustplaatsen
We beginnen met de begraafplaats van Sint-Lambrechts-Woluwe. Zoals vroeger gebruikelijk was, werden de eerste graven rondom de kerk geplaatst. Later werd een nieuwe begraafplaats aangelegd achter het Poseidon-zwembad aan de Laatste Rustlaan. Deze begraafplaats was in gebruik van 1898 tot 1966 en werd in die periode maar liefst vier keer uitgebreid. Toen verdere uitbreiding niet mogelijk bleek, werd besloten een terrein van 5 hectare landbouwgrond aan de Lange Eikstraat in Wezembeek-Oppem aan te kopen. Op de oude begraafplaats bevindt zich nog altijd een mortuarium, wat de gemeente Sint-Lambrechts-Woluwe in staat stelt om lichamen binnen de jurisdictie van haar politiezone en het Openbaar Ministerie van Brussel te houden. Omdat het nieuwe kerkhof pas in de jaren 60 in gebruik werd genomen, ontbreken er kunstige, oude grafzerken die een wandeling op een kerkhof veraangenamen. Hier vind je enkel vlakke grafstenen, netjes naast elkaar geordend in percelen. Desondanks probeert de gemeente meer groen toe te voegen door in bepaalde zones minder vaak te maaien, wat de biodiversiteit ten goede komt. Het duurt echter nog wel even voordat het kerkhof uitnodigt tot een wandeling.
Verzetsheld
In het boek Derniers Domiciles Connus van Thierry Luthers krijgt de verzetsheld Robert Maistriau (1921-2008) speciale aandacht. Op 19 april 1943 voerde Maistriau een spectaculaire aanval uit op het twintigste deportatiekonvooi van Joden dat vanuit de Dossin kazerne in Mechelen naar Auschwitz vertrok. Dankzij deze actie wisten 231 gedeporteerden te ontsnappen. In 1944 werd hij door Yad Vashem erkend als ‘Rechtvaardige onder de Volkeren’ en kreeg hij een eredoctoraat van de ULB, evenals het ereburgerschap van Sint-Lambrechts-Woluwe. Zijn graf bevindt zich op perceel B6/19.
Het oude kerkhof van Etterbeek is in 1897 aangelegd. Het werd na 1966 niet meer gebruikt en tussen 1987 en 1989 is het omgevormd tot het Georges Henripark. De monumentale toegang aan het Meudonplein en de twee obelisken bij de ingang zijn behouden, evenals enkele oude grafstenen die nu deel uitmaken van de bestrating. Voor het nieuwe kerkhof weken ook zij uit naar Wezembeek-Oppem, niet veel verder dan het kerkhof van Sint-Lambrechts-Woluwe. Dit kerkhof is ongeveer 18 hectare groot en bevat twee ereperken voor oud-strijders en degenen die voor vrede en vrijheid zijn gestorven. Hier vind je het bijzondere oorlogsmonument Silentii porta van de Belgische beeldhouwer André Willequet. Ook bij het kinderperk staat een bronzen beeldhouwwerk van een vrouw met kind met het opschrift ‘Germaine Stiers 24-11-1920’, gemaakt door Jacques Marin. Voorts zijn er percelen voorbehouden voor specifieke geloofsovertuigingen.
Voorloper van het internet
In het boek van Thierry Luthers wordt ook Paul Otlet (1868-1944) uitgelicht (zijn graf ligt in perk J). Otlet was een pionier in de bibliotheekwetenschap en de documentatie van kennis. Zijn levenswerk richtte zich op het toegankelijk maken van kennis voor iedereen. Hij is onder meer bekend als de oprichter van het Mundaneum, een uit miljoenen steekkaarten opgebouwde voorloper van het internet. Op zijn graf staat een wereldbol met de inscriptie: ‘Il ne fut rien, sinon mondanéen’ – of, met een knipoog: ‘Hij creëerde niets behalve het Mundaneum’. Het boek van Thierry Luthers is beschikbaar in de bibliotheek van Wezembeek-Oppem.
Tot slot zijn er nog enkele graven rond de Sint-Pieterskerk. Enkele familiegraven en enkele zusters van de congregatie van Onze-Lieve-Vrouw der Zeven Weeën. Maar de namen van de overledenen zijn door erosie haast niet meer leesbaar. Niets is tenslotte voor de eeuwigheid.
Tekst: Karla Stoefs
Foto: ©Tine De Wilde
Uit: uitgekamd december 2024 - januari 2025
