Eind 2025 trekken bewoners in cohousing project Vosberg

De bouwvergunning is ingediend en wacht op goedkeuring. Met respect voor de aanblik en het historische karakter van het gebouw, worden er binnenkort 35 appartementen en collectieve ruimtes ingericht in het kloostergebouw. Als alles volgens plan verloopt, trekken de bewoners er eind 2025 in. Het is geen commercieel vastgoedproject in Wezembeek-Oppem. Cohousing Vosberg wordt een collectieve, duurzame en solidaire woonvorm.

Het verhaal begon drie jaar geleden. Jorn Verbeeck was toen op zoek naar een cohousingproject waar hij met zijn nieuw samengesteld gezin met vier kinderen zou wonen. ‘We zochten naar een andere manier om te wonen. Solidair, in verbinding met andere mensen, een nog groter nest voor ons gezin en onze kinderen. Maar we hadden toen nog geen concreet idee wat of waar dat moest zijn. Via een architectenbureau kwamen we uit bij een project in Watermaal-Bosvoorde. Ook andere gezinnen waren daarbij betrokken. Dat project ging uiteindelijk niet door, maar twee maanden later contacteerde het bureau ons opnieuw. De passionisten verkochten hun klooster in Wezembeek-Oppem. Met dezelfde families hebben we een voorstel uitgewerkt’, licht Jorn toe.

Een nieuwe gemeenschap

De passionisten hadden toen al contact met drie vastgoedontwikkelaars. Toch kozen ze voor het cohousingproject. ‘Omdat we geen commerciële ontwikkelaar zijn’, denkt Jorn. ‘Ze konden zich vinden in onze waarden als gemeenschap. We wilden het gebouw een toekomst geven zonder het verleden uit te gommen.’

Acht gezinnen legden een potje samen en sloten de koopdeal. Al snel boden zich ook andere geïnteresseerde bewoners aan. Met een honderdtal zijn ze nu, onder wie veel gezinnen met jonge kinderen. Samen tekenden ze het project uit. ‘Zodat iedereen betrokken is en er geen onderscheid is tussen de mensen die er van bij het begin bij zijn en wie er later bij is gekomen. Iedereen voelt zich evenwaardig in dit unieke, gedeelde project’, zegt Jorn.

Sociaal verhaal

De bewoners verenigden zich in de Stichting Vosberg, die eigenaar is van het geheel en de bewoners een recht van opstal geeft. Dat zorgt voor continuïteit en de garantie dat het klooster een ruimtelijk geheel blijft. ‘Ook als de huidige bewonersgeneratie er over 60 jaar niet meer is. Zo wordt dit een intergenerationeel project. Een reflectie van onze maatschappij ook, waar meer talen worden gesproken, jong en oud wonen, duurzaam en sociaal. Er komen ook enkele solidaire woningen voor alleenstaande ouderen. Die willen we zo een warme thuis met spontane mantelzorg bieden. Twee wooneenheden zijn voorbehouden voor jongeren die zich willen herintegreren in de maatschappij, een samenwerking met het CAW’, licht Jorn toe.

Het sociale verhaal is verweven met het hele project. Met gemeenschappelijke ruimtes en een open tuin waar ook buurtbewoners welkom zijn. De bewoners organiseerden al enkele buurtmomenten zoals een filmavond, een artiestenparcours en een taartmoment. De gemeente wil een crèche inrichten en lokale organisaties zijn welkom om activiteiten te organiseren. Zo zijn de hoge kloostermuren geen mentale barrière meer.

Als een bewoner wil vertrekken en zijn appartement verkoopt, vloeit een stukje van de meerwaarde terug naar de stichting. Ook dat heeft een sociale bedoeling. ‘Met dat potje kunnen we de toegangsprijs toegankelijk houden voor nieuwe bewoners. Zo waken we erover dat het cohousing project niet onbetaalbaar wordt.’

Harmonie

Samenleven in groep, dat kan voor spanningen zorgen. Maar je kiest als bewoner zelf hoe ver je daarin gaat. Ieder gezin heeft zijn eigen appartement. Toch zullen we samen beslissingen moeten nemen, bijvoorbeeld over de gemeenschappelijke ruimtes. ‘We hebben een systeem ingevoerd van open harmonisatievergaderingen’, vertelt Jorn. ‘We proberen daarbij zo weinig mogelijk te reglementeren, want voor je het weet word je geleefd door regels. In een open cultuur mag iedereen bezorgdheden uiten. Als je als gemeenschap een reflectie van de maatschappij wil zijn, kan je niet met iedereen even goed overeenkomen. Door de open debatcultuur hopen we dat iedereen zijn draai vindt. In de drie jaar dat we intussen al samenwerken, hebben we nog geen onoverbrugbare conflicten gekend.’

Babygolf

De bonte groep bewoners telt veel jonge gezinnen. In 2022 werden er zes kindjes geboren. Eentje ervan is Mona, het dochtertje van Thijs Van Laer en Hanna Dekerk. Ze wonen nu nog in Brussel, maar kijken uit naar hun nieuwe stek in Wezembeek-Oppem. ‘We waren op zoek naar een woonst die op een andere manier omgaat met de uitdagingen van vandaag. Weg van de vier muren, de twee auto’s op de oprit en de kleine tuin, waar je je buren amper kent. We wilden een duurzamere, socialere manier van wonen. Toen we voor het eerst kennismaakten met het project Vosberg en de toekomstige bewoners, waren we meteen verkocht.’ En wat met de privacy? Hebben ze daar geen probleem mee? ‘Je kan altijd de privacy van je appartement opzoeken. Cohousen biedt veel mogelijkheden en weinig verplichtingen. Het is geen hippiecommune uit de jaren 70. Afspraken zijn nodig, maar dat verloopt organisch. Iedereen draagt bij op een manier waarop die zich goed voelt.’

Tweetaligheid als rijkdom

De taal is geen probleem voor de bewoners. ‘We wonen in Brussel, waar de tweetaligheid een deel van onze omgeving is’, zegt Thijs. ‘We willen Mona ook zo tweetalig mogelijk opvoeden. Waar kan dat beter dan in een cohousingproject waar Frans en Nederlands door elkaar worden gebruikt, soms zelfs in dezelfde zin? Dat is een rijkdom.’

De groep jonge ouders heeft elkaar al helemaal gevonden. ‘Onder de jonge moeders leeft een grote solidariteit, ook al wonen we er nog niet’, vertelt Hanna. ‘We wisselen tips en verhalen uit. Er is een ‘donnerie’ met kinderkleding en -spullen in Vosberg. Het eerste half jaar heb ik geen kleren moeten kopen voor Mona. Ook met de andere toekomstige bewoners gaat het bijzonder vlot. Ik heb nooit het gevoel dat ik moet kiezen naast wie ik wil zitten op onze gezamenlijke momenten. Het is aangenaam om met iedereen te praten. Soms ga je naar een vergadering met een bepaald idee over iets, maar gaandeweg leer je dat ideeën van de anderen ook waardevol zijn. We spreken daar open over en wisselen gedachten uit. Ik ervaar Vosberg als een emotionele safespace.’

Meer informatie: www.vosberg.org

Tekst: Bart Claes
Foto: © Tine De Wilde
Uit: uitgekamd april 2023