Een zachte mobiliteit

Voor de opmaak van het mobiliteitsplan werkt het lokaal bestuur van Wezembeek-Oppem samen met studiebureau Vectris. Het opstellen van een mobiliteitsplan gebeurt in drie fases. De oriëntatiefase en de synthesefase zijn intussen afgerond. Het voorkeurscenario, waarin 67 maatregelen zijn opgenomen, ligt dus vast. Nu is het tijd voor de vertaling naar het terrein via een beleids- en actieplan. Een zachte mobiliteit. Dat is samengevat waar het lokaal bestuur van Wezembeek-Oppem naar streeft in dit mobiliteitsplan. ‘Dat betekent niet: geen auto’s meer, maar wel dat ook wandelaars en fietsers hun plaats mogen krijgen in het geheel’, vertelt schepen van mobiliteit Fabienne Boucau-Mineur (LB Union). ‘Sinds tientallen jaren hebben onze auto’s de meeste plaats ingenomen. Dat evenwicht willen we herstellen.’

Participatie inwoners

Om te polsen naar de wensen en noden van de inwoners werd een participatietraject uitgewerkt. ‘Het is de eerste keer dat we onze inwoners zo uitgebreid hebben bevraagd’, vertelt schepen Boucau-Mineur. ‘Een live participatieavond met tafelgesprekken, online bevragingen, enquêtes via de brievenbussen, een webinar … We hebben geprobeerd om de inwoners op verschillende manieren te bereiken. Waar het misliep, hebben we bijgestuurd.’ Ook Evelien Van Bockstal van studiebureau Vectris blikt positief terug op het participatietraject, al kende het een moeilijke start. ‘Corona heeft het proces sterk vertraagd. We moesten plots anders werken. Toen tijdens de tweede fase bijvoorbeeld duidelijk werd dat het niet mogelijk zou zijn om elkaar live te ontmoeten, ontwikkelden we een webinar waarin we online gesprekken wilden opzetten over de voorkeurscenario’s. Maar het was moeilijk om online op discussies te anticiperen of mensen gerust te stellen. Langs de andere kant heeft corona er wel voor gezorgd dat we veel meer mensen hebben kunnen bereiken. De variatie aan deelnemers was ook veel groter.’

Dat ingezet werd op participatie betekent niet dat de uitkomst van de bevraging altijd werd gevolgd. ‘We hebben verschillende meningen verzameld. Om tot een beslissing te komen, hebben we de resultaten die uit het participatietraject kwamen naast de expertise van onder meer Vectris, het advies van onze participatieraad en de politie gelegd. Met in ons achterhoofd: het algemeen belang en de doelstelling van dit plan om naar een zachtere mobiliteit te streven’, aldus schepen Boucau-Mineur. Gemeenteraadslid Ronald Probst (Woplus) erkent dat er veel initiatieven zijn opgezet om burgers te laten participeren. ‘Maar als ik de reacties hoor van verschillende wijken die ideeën, opmerkingen en analyses aanreikten, dan merk ik ook dat zij zich niet gehoord voelen. Zij hebben geen duidelijke antwoorden gekregen. Het scenario dat nu voorligt, is te algemeen. Daarom kijk ik uit naar de derde fase waarin de prioriteiten in een beleids- en actieplan zullen worden vastgelegd. En ook de timing is van belang. Want de gevaarlijke punten zijn er. Het sluipverkeer is er. En ook de scholen blijven draaien. Daar is op korte termijn een oplossing voor nodig, niet binnen tien jaar.’

Eerste acties

Schepen Boucau-Mineur zegt dat de eerste maatregelen in 2024 zichtbaar zullen zijn in het straatbeeld. ‘Ik denk concreet aan maatregelen die makkelijk uit te voeren zijn, zoals fietsstraten. Op grotere werken zoals de heraanleg van kruispunten of de aanleg van nieuwe fietspaden zal het inderdaad nog wachten zijn. Dat vergt budgetten, tijd en studies.’

Binnen de meerderheid was er veel discussie over de introductie van een zone 30. ‘Dus kiezen we eerder voor maatregelen die tot een lagere snelheid leiden, zonder altijd te zeggen: hier is het een zone 30. Denk bijvoorbeeld aan de installatie van poorteffecten, Berlijnse kussens, bloembakken en fietsstraten. Omdat er bijna geen knips zijn opgenomen in het scenario, willen we via dergelijke installaties bestuurders trager doen rijden.’

Gemeenteraadslid Probst vindt dat de voorgestelde maatregelen het sluipverkeer onvoldoende tegengaan. ‘Er wordt bijvoorbeeld gesteld dat de creatie van fietsstraten het doorgaand sluipverkeer mee zullen oplossen, maar ik vraag me af of de fietsstraten gebruikt zullen worden voor wat ze dienen. Mensen moeten immers overtuigd worden om meer de fiets te nemen. En zullen de regels die gelden in een fietsstraat gevolgd worden? Want als dat niet gebeurt, kan dat tot gevaarlijke situaties leiden.’ Schepen Boucau-Mineur: ‘Daarom zullen we aan de politie vragen om bij de installatie van een eerste fietsstraat ter plaatse uitleg te geven en iedereen te sensibiliseren.’

Proefopstellingen

Aangezien de komst van knips en eenrichtingsstraten gemengd tot negatief werden onthaald in de bevragingen, zal het lokaal bestuur bij de installatie daarvan werken met een proefopstelling van minstens zes maanden. Daarna zal het naar de mening van de mensen uit de buurt vragen. Van Bockstal (Vectris) vindt dat een goede manier van werken. ‘Verandering vraagt tijd. Vaak start zo’n testperiode met hevig protest van enkele personen, waarna mensen alles even laten bezinken en soms tot andere inzichten komen. Enkel door een maatregel lang genoeg uit te proberen, kan je de impact ten volle inschatten.’

‘Ik hoop vooral dat dit plan niet op de lange baan geschoven wordt, aangezien het volgend jaar verkiezingen zijn. Ik kijk dan ook reikhalzend uit naar de prioriteitenlijst met bijhorende timing in het actieplan’, besluit Probst. Voor schepen Bocau-Mineur ligt de grootste uitdaging in het coherent op elkaar afstemmen van de maatregelen. ‘Ik wil graag dat alles als een geheel aanvoelt, zodat het voor de inwoners logisch voelt hoe de mobiliteit in onze gemeente werkt.’

Als alles volgens plan verloopt, wordt het definitieve beleids- en actieplan eind 2023 voorgelegd op de gemeenteraad. ‘Op dat moment organiseren we vanuit Vectris nog een laatste infomoment voor de inwoners’, zegt Van Bockstal. ‘Daarna is het aan de gemeente om het mobiliteitsplan in de praktijk om te zetten.’

tekst: Veerle Weeck