Café Combinne in GC de Kam

Er wordt gekeuveld, gepraat, gepalaverd, gebabbeld en geconverseerd, met als enige vereiste dat dat in het Nederlands gebeurt. Café Combinne is een ontmoetings- en oefenmoment dat al op heel wat andere plaatsen in de Rand zijn nut heeft bewezen. Avansa, toen nog Vormingplus, startte het eerste Café Combinne 16 jaar geleden op in Asse en helpt ook nu bij de opstart. ‘Café Combinne is een wekelijks praatcafé, onder begeleiding van een vrijwilliger die de conversatie stimuleert’, zegt Patricia Castro van Avansa Halle-Vilvoorde. ‘Het gesprek kan gaan over allerhande onderwerpen en iedereen wordt betrokken. Toegankelijkheid is belangrijk. Elke deelnemer moet zich goed en welkom voelen aan de conversatietafel. Café Combinne heeft ook een sociale rol te spelen, het brengt mensen samen en legt de link met wat er zich in de gemeente afspeelt. Zo kunnen we bijvoorbeeld een activiteit plannen in de bib, als de deelnemers aangeven dat ze de bib beter willen leren kennen. Of we nodigen een spreker uit om over een bepaald thema te praten.’

Gratis en zonder inschrijving

Gemeenschapswerker Rik Verleije van GC de Kam is ervan overtuigd dat het concept ook in Wezembeek-Oppem zal aanslaan. ‘Het stond al even op het wensenlijstje van de Kam om met een Café Combinne te starten. Eind 2022 lanceerde de Vlaamse overheid het Plan Samenleven, waar vzw ‘de Rand’ ook op ingetekend heeft. Vanuit dat plan kwamen er extra ruimte en middelen vrij om onder andere in te zetten op oefenkansen Nederlands. Vanuit de scholen vingen we bovendien signalen op dat er nogal wat ouders op zoek zijn naar informele oefenkansen Nederlands. Het duurde niet lang voor het idee kwam om met een Café Combinne te starten.’ Deelnemen is gratis en inschrijven is niet nodig. Je komt en gaat wanneer je wil. ‘Los van de oefenkans Nederlands is Café Combinne ook een initiatief dat mensen bij elkaar brengt, dat inzet op gemeenschapsvorming. Dat klinkt als een geknipte taak voor een gemeenschapscentrum.’

Een goed gesprek

In buurgemeente Kraainem organiseert gemeenschapscentrum de Lijsterbes al sinds februari 2016 een wekelijks Café Combinne. Johan Muyldermans stond mee aan de wieg als begeleider, en zet nu Wezembeek-Oppem mee op de rails. ‘Ik werkte destijds als leraar Nederlands voor anderstaligen, onder meer voor CVO Tervuren en de antenne in Kraainem’, vertelt hij. ‘Mijn ervaring met anderstaligen kwam goed van pas, ook al is Café Combinne geen echte vorm van onderwijs.’ Hoe gaat het er dan wel aan toe? ‘Sommige Café Combinnes werken heel gestructureerd, met een gespreksonderwerp en een beurtrol voor wie aan het woord komt. In Kraainem ging het er heel organisch aan toe. Een gesprek ontstaat gewoon en evolueert. We praten over van alles. In Kraainem krijgen de deelnemers er een gratis koffie, thee of water bij. Misschien ook in Wezembeek-Oppem?’

Juiste verhouding

Mensen van allerlei aard komen naar Café Combinne’, zegt Johan. ‘Soms zijn dat mensen die nauwelijks Nederlands spreken, en dat maakt het toch wat moeilijk. Je moet ten minste een eenvoudig gesprek kunnen voeren. Doorgaans zijn het anderstaligen met wel wat bagage, expats die wel wat van de wereld kennen en best interessante gesprekken kunnen voeren. Het is wat zoeken naar de juiste verhouding Nederlands- en anderstaligen. Als je te veel Nederlandstaligen hebt, gaat het gesprek al snel over onderwerpen waar anderstaligen niet veel aan hebben. Een populair Vlaams televisieprogramma, bijvoorbeeld. En echt iedereen is welkom, op voorwaarde dat ze Nederlands spreken. En geen dialect, want dat is voor anderstaligen moeilijk te begrijpen.’ De Café Combinnes van Kraainem en Wezembeek-Oppem hoeven geen concurrenten van elkaar te zijn. Integendeel, ze vullen elkaar aan. ‘In Kraainem komen ook mensen van buiten de gemeente, zoals Sterrebeek, Brussel, Sint-Stevens-Woluwe en Wezembeek-Oppem. We komen samen op dinsdagnamiddag. In Wezembeek-Oppem wordt dat ‘s avonds, dat lokt misschien een wat jonger publiek. Anderstaligen uit Kraainem die overdag niet kunnen, kunnen dan aansluiten in Wezembeek-Oppem en omgekeerd.’

Je thuis voelen

Johan krijgt in Wezembeek-Oppem het gezelschap van andere vrijwilligers als begeleider. Zoals de Nederlandse Wailing Valstar, zelf een prille inwoner van Wezembeek-Oppem. ‘Ik verhuisde vorige zomer samen met man en kind naar hier voor mijn man zijn werk. Ik heb wat tijd en wilde me graag inzetten als vrijwilliger. De vacature als begeleider sprak me aan. Ik kan mijn bijdrage leveren én leuke mensen ontmoeten in de omgeving waar ik zelf woon.’ Als Nederlandse met een Chinese achtergrond beseft Wailing als geen ander hoe belangrijk een taal is. ‘Als kind ben ik samen met mijn ouders uit China naar Nederland gemigreerd. Mijn ouders spreken nog steeds gebrekkig Nederlands. Een taal is heel belangrijk om je in te burgeren en je thuis te voelen. Daar wil ik anderstaligen in Wezembeek-Oppem mee helpen, op een gezellige manier met interessante gesprekken.’ Ook Patricia Castro van Avansa Halle-Vilvoorde is daarvan overtuigd. Ze is geboren in Portugal en verhuisde met haar ouders naar België toen ze 15 jaar was. ‘Ik ging naar een Franstalige school in Brussel en thuis sprak ik Portugees. Toen ik twintig jaar was, besloot ik Nederlands te leren. Ik volgde wel les, maar kreeg amper de kans om de taal te spreken en te oefenen. Nochtans is het zo belangrijk om de taal te spreken als je je wilt integreren. Daarom is Café Combinne zo’n mooi project.’

Tekst: Bart Claes
foto: © Tine De Wilde
Uit: uitgekamd maart 2024