Archivaris van het leven

Heel haar leven woont ze in onze gemeente: eerst in de Heldenlaan, nu in de Hendrik Smetsstraat. In al die jaren heeft ze de gemeente zien veranderen. Als archivaris van het gewone leven noteert ze alles in schriftjes: gebeurtenissen, aankopen … Met nostalgie blikt ze terug op de tijd waarin iedereen in onze gemeente elkaar kende. In ons gesprek volgt de ene anekdote na de andere.

Jozef De Keyserstraat

De familie De Keyser woont al enkele generaties in Wezembeek-Oppem. De Jozef De Keyzerstraat is naar de broer van Jeanines vader genoemd, als eerbetoon voor zijn inzet in de Eerste Wereldoorlog. Alleen jammer dat ze een spelfout in zijn naam maakten. Hij sneuvelde in het begin van die oorlog, maar hoe of waar precies, dat blijft een vraagteken. ‘Mijn vader bleef met een schuldgevoel achter: hij vertelde me dat hij zijn broer nog een voedselpakket wou bezorgen, maar de trein miste.

Zelf was ik zes jaar oud toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Mijn grootmoeder smokkelde boter en tabak. Ik herinner me hoe de bommen kraters in de velden sloegen. In het begin schuilden we bij alarm in een schuilkelder die mijn vader in onze tuin had gebouwd. Die schuilplek stelde niet zo veel voor: een soort hol afgedekt met een ijzeren plaat waarop hij radijzen plantte. Nadien schuilden we in onze kleine kelder: een matras op de vloer en doosjes sardienen op het rek, want je wist maar nooit of we er langer moesten blijven.’

Niets weggooien

Twaalf schoendozen vol poststukken, vazen op alle kasten (zie foto), muren vol decoratie … ‘Ja’, lacht Jeanine, ‘hier wordt niet veel weggegooid.’ Gelukkig woont ze ruim. Alles wat we zien valt onder de noemer ‘gekregen’. ‘Mijn moeder ging poetsen bij vooraanstaande families en bracht al wat er weggegooid werd mee. Op een dag was ze zo zwaar beladen dat ze op weg naar huis een Mariabeeldje in de gracht achterliet. Precies op de plek waar later een van mijn zonen met zijn tractor over de kop ging. Ik geloof dat hij toen werd beschermd, ja.’

Spijt om wat niet meer is

‘Vroeger kende iedereen elkaar, en iedereen had wel een bijnaam: tante Wis, Janneke Pinnes … Ook het dialect is aan het verdwijnen: wie weet nog wat nen knaschellenbeit is? Of wie kent nog het gebruik van een kaars van schapenvet met geraspte kruidnagels, of slakkensiroop tegen de hoest? De kermis was vroeger een groot feest waarop heel de familie samenkwam. Wat van dat laatste overblijft, is het geluk dat ik ervaar als mijn kleinkinderen op bezoek komen.’ Jeanine kan blijven vertellen. Misschien moeten we nog eens terug voor dat recept van die slakkensiroop, of dat van die soep van haar grootmoeder, waarop een laag vet dreef en waar alle kinderen van smulden …

Tekst: Karla Stoefs
Foto: © Tine De Wilde
Uit: uitgekamd mei 2022